“Orbanova politika se zasniva na provokacijama, pokušava do kojih granica može da ode u okviru EU ili NATO. Sa druge strane, on mora da ‘hrani’ i svoje ne malobrojne glasače na krajnjoj levici. A treći i najvažniji razlog je da skrene pažnju sa gorućih ekonomskih problema: inflacija više od 20 posto, ogromni računi za struju, gas i ljudi u Mađarskoj sve teže žive”, kaže za N1 novinar iz Budimpešte Gabor Bodiš, komentarišući šal premijera Mađarske Viktora Orbana na kojoj je iscrtana karta “Velike Mađarske”, a koju je nosio na utakmici Mađarska – Grčka. Hrvatska političarka i nekadašnja ministarka spoljnih poslova Vesna Pusić smatra da poslednji Orbanovi “izgredi sa šalom koji signalizira teritorijalne aspiracije prema susednim državama, zahteva oštru diplomatsku reakciju”. “Zamislite samo koji bi cirkus nastao da neki ekvivalentni šal ili ekvivalentnu geografsku kartu, na kojima su delovi Hrvatske prikazani kao Srbija, nosi ili pokaže predsednica Vlade Srbije”, kaže Pusić za N1

Orban je u objavi na Instagramu snimljen sa navijačkim šalom u nacionalnim bojama Mađarske i sa mapom Kraljevine Mađarske, koja je do kraja Prvog svetskog rata obuhvatala i deo današnje Slovenije, Slovačke, Ukrajine, Hrvatske, Austrije i Srbije. Takozvanim Trijanonskim sporazumom iz 1920. godine, Mađarska je izgubila skoro 70 odsto svoje teritorije, a više miliona Mađara je postalo deo drugih država.

„Promocija revizionističkih ideja u Mađarskoj ne doprinosi razvoju ukrajinsko-mađarskih odnosa i nije u skladu sa principima evropske politike“, napisao je na Fejsbuku portparol ukrajinskog ministarstva spoljnih poslova Oleg Nikolenko i dodao da će Ukrajina pozvati mađarskog ambasadora u Kijevu da izrazi protest.

Orbanov šal osudili su i rumunski, slovački i sa zadrškom hrvatski zvaničnici, dok je austrijsko Ministarstvo spoljnih poslova u reakciji za Politico, istaklo da „Kraljevina Mađarska ne postoji više od 100 godina”, te da će o tome “prvom prilikom informisati i mađarske komšije“.

Ovo nije prvi put da je zvanična Budimpešta kritikovana zbog revizionističkih izjava. Tako je, u maju ove godine, Orban u izjavi za javni medijski servis Mađarske govorio o nabavci energenata morskim rutama.

Tom prilikom je rekao da bi Mađarska bila u boljoj poziciji da ima izlaz na more, koji joj je oduzet, aludirajući na hrvatsku Rijeku koja je pripadala toj zemlji pre Prvog svetskog rata.

U maju 2020. godine, mađarski premijer je poželeo sreću maturantima koji su tog dana imali test iz istorije uz fotografiju globusa na kojoj je prikazana „Velika Mađarska“.

Iste godine u junu, na stotu godišnjicu potpisivanja Trijanonskog sporazuma, Orban je otkrio spomenik na granici Mađarske i Slovačke na kojem se nalazi spomen-ploča sa mapom „Velike Mađarske“.

Mapa se pojavila i 2019. godine, kada je Orban na društvenim mrežama objavio sliku o sastanku svoje stranke, dok se u pozadini video taj simbol.

I dok opozicija u Hrvatskoj, kako ističe Sandra Benčić, saborska zastupnica Zeleno – leve koalicije konstatuje da “Orbanova politika nikad nije bila značajno prijateljska prema Hrvatskoj”, te da “Orban koristi MOL da bi onemogućio Hrvatskoj da samostalno upravlja energetskim sektorom”, premijer Hrvatske Andrej Plenković poručuje da ne stiže da se bavi tuđim šalovima, a predsedniku Hrvatske Zoranu Milanoviću Orbanov potez je “smešan” i na njega “ne bi trebalo reagovati”.

“Nasmejaću se tome. Njegove aspiracije prema Hrvatskoj svode se na to da u avgustu mesec dana krstari Jadranom i da se nađemo na večeri“, rekao je Milanović i dodao: „Ne bih se ozbiljnije obazirao na to. Kakve komšije imamo, ona (Mađarska) je ipak najbolja“.

Hrvatska političarka i nekadašnja ministarka spoljnih poslova Vesna Pusić smatra da poslednji Orbanovi „izgredi sa šalom koji signalizira teritorijalne aspiracije prema susednim državama, zahteva oštru diplomatsku reakciju“.

„Zamislite samo koji bi cirkus nastao da neki ekvivalentni šal ili ekvivalentnu geografsku kartu, na kojima su delovi Hrvatske prikazani kao Srbija, nosi ili pokaže predsednica Vlade Srbije“, kaže Pusić.

„Ne radi se o nekom običnom mađarskom fudbalskom navijaču, već o dugogodišnjem predsedniku vlade u čijem mandatu se dogodila serija korupcijskih skandala u odnosima između Mađarske i Hrvatske. Minimum reakcija je trebalo biti protestna nota koju je Hrvatska morala da uputi Mađarskoj. Ovako se stiče utisak da postoji neki skriveni, a i ne možda tako skriveni, razlog za to da se hrvatski visoki zvaničnici boje Orbana: on opet provocira, a oni se opet prave da to ne vide i da to ‘nije ništa’“, rekla je Pusić za N1.

Laslo Joža: „Benigna“ provokacija, ali…

Bivši potredsednik Nacionalnog Saveta Mađara u Vojvodini i jedan od osnivača Saveza Vojvođanskih Mađara Laslo Joža smatra da “ne treba pridavati preveliku važnost ovakvim Orbanovim radnjama, jer se suštinski ne radi se o teritorijalnim pretenzijama”.

“Nema normalnog čoveka u celokupnoj mađarskoj naciji koji bi mogao gajiti pretenzije prema susednim teritorijama, pa to sigurno ne čini ni Orban u to nema sumnje”, kaže za N1 Laslo Joža dodajući da je taj pokušaj propao, te da “ovakav eksperiment niko normalan više neće ni da razmatra”.

Iako Orbanovu provokaciju smatra “benignom” ne želi, kako je rekao, da bagatelizuje meru provokativnosti jednog šala, pa “makar to bilo i na fudbalskoj utakmici, jer se nalazi na vratu premijera jedne zemlje”, što ima specifičnu težinu i “ja da sam na njegovom mestu to svakako ne bih uradio”, kaže Laslo Joža.

Bez reakcije zvaničnog Beograda

Zvanični Beograd na Orbanove provokacije nije reagovao. Reakcija nije stigla ni od predsednika Srbije Aleksandra Vučića, ni od premijerke Ane Brabić, ni od Ministarstva spoljnih poslova, ali ni od koalicionog partnera SNS-a Saveza vojvođanskih Mađara, stranke koja održava bliske odnose sa Orbanovim Fidesom i uživa podršku mađarskog premijera.

Oštre reakcije stigle su iz Lige socijaldemokrata Vojvodine, koja je apelovala na lidere Saveza vojvođanskih Mađara (SVM), Ištvana i Balinta Pastora, da utiču na mađarskog premijera da prestane da nosi navijački šal sa mapom velike Mađarske, koja obuhvata i teritoriju Vojvodine.

„Otac i sin Pastor još nisu viđeni sa takvim šalovima, ali oni snažno podržavaju izgradnju novosadskog spomenika žrtvama iz 1944. i 1945. godine, među kojima su i brojni pripadnici Hortijevog fašističkog režima koji su u Novom Sadu i celoj Bačkoj počinili brojne zločine“, naveo je portparol LSV Aleksandar Marton u saopštenju. Prema njegovim rečima, istorijski revizionisti potiskuju sećanje na ubijene rodoljube iz vremena „Hortijeve fašističke okupacije“.

“Žestoke reakcije suseda, bez Srbije, na trenutak bacaju u drugi plan finansijske probleme u Mađarskoj. Tome treba dodati da se iz unije zadržavaju pare (više od 13 milijardi evra) za Mađarsku zbog (ne)vladavine prava i korupcije i prvi put nakon 12 godina, izgleda da unija ozbiljno misli da kazni Orbanovu vladu“, kaže za N1 novinar Gabor Bodiš, dodajući da “Vučić ćuti zbog ličnog prijateljstva sa Orbanom, zasnovanog na obostranoj ekonomskoj koristi”.

Orban i Vučić u martu 2022, pustili su u saobraćaj deo međunarodne pruge kojom su se prevezli od Beograda do Novog Sada, a koja je deo kineskog državnog projekta „Jedan pojas, jedan put“.

Poseta mađarskog premijera organizovana je dve nedelje pred izbore u Srbiji, ali i Mađarskoj, nakon kojih su obojica potvrdili kontinuitet vladavine svojih stranaka.

Predsednik Srbije je sredinom septembra u Beogradu odlikovao Orbana za, kako je zvanično rečeno, „zasluge u razvijanju i učvršćivanju miroljubive saradnje i prijateljskih odnosa dve zemlje“, dok je prema istraživanju agencije Demostat Orban najpopularniji političar iz susednih zemalja u Srbiji. Popularniji i od predsednika Republike Srpske, Milorada Dodika.

“To što je Orban tako popularan pokazuje moć medijske propagande u Srbiji, slično kao i u Mađarskoj. Mediji pod punom kontrolom i jedne i druge vlade trube putinovu propagandu, pa srpski i mađarski konzumenti tih sadržaja imaju osećaj da su istoj familiji”, kaže za N1 Gabor Bodiš.

Oreg: Jasno je zašto Vučić ćuti

Da su “nikad bolji odnosi” između Srbije i Mađarske posledica “isključivo ličnih interesa i prećutnih dogovora zarad ubiranja političkih poena”, mišljenja je i poslanica Pokreta slobodnih građana u Skupštini Srbije Ana Oreg koja, kako je rekla, oseća sramotu jer “jedino Srbija nije uložila protest na Orbanovu provokaciju.”

“Orban je ‘istorijsko pomirenje’ Srba i Mađara odlučio da uradi baš sa bivšim radikalima koji su istim tim Mađarima 90-te godine pakovali po jedan sedvič za put do Mađarske aludirajući na proterivanje. Isti ti su sada za predsednika poslaničkog kluba u Skupštini Republike Srbije postavili Milenka Jovanova, poznatog po tome što je u prošlosti tražio da se oforme jezičke patrole kako bi utvrdili ko od Mađara ne zna srpski”, podseća za N1 Oreg.

Ona dodaje da je sasvim onda jasno zašto Vučić ćuti na Orbanov šal.

“Njima je jedino bitno da ostanu na vlasti i obojica su se potrudili da živimo jedni pored drugih, a ne jedni sa drugima. Obe nacije su se zatvorile u sopstvene mitove i tu ima sve manje zajedničkog suživota, a sve više disciplinovanja biračkog tela. Mi smo ovde taoci tuđih interesa i trgovine koji se stavlja u kontekst dobrih odnosa”, kaže Oreg, koja je uputila javni poziv Balintu Pastoru iz SVM na TV duel o svim spornim pitanjima.

U parlamentu Mađarske u avgustu 2022. desničarski pokret “Naša domovina“, postavio je bistu Miklošu Hortiju, ratnom zločincu iz Drugog svetskog rata, odgovornim za masakre i smrt skoro 20.000 ljudi u Vojvodini. Vlada Srbije, ni predsednik Srbije Aleksandar Vučić nisu reagovali ni na ovaj incident.

Marina Fratucan

izvor: https://rs.n1info.com/vesti/novinar-iz-budimpeste-o-orbanovom-salu-velike-madjarske/